Ülkemizin 2021 yılı tarımsal ihracatı 25 Milyar dolar oldu. Tarım Sektörü pandemiye rağmen, geçen yılla kıyaslandığında, aylık bazda tüm zamanların en yüksek dış satımını gerçekleştirdi. Bu bizim adımıza sevindirici bir gelişme.
2020 yılında 19,4 milyar dolar ile 23.sırada idik. Türkiye 15. ve 23. sıra arasında inişler ve çıkışlar yaşıyor. Tarımsal ihracatta klasik olarak Türkiye ilk önce Hollanda ile kıyaslanır. Hollanda 118 milyar dolar tarımsal ihracatı ile Dünya ikincisi oldu. Ben kıyaslamadan ziyade, size Hollanda’nın ve diğer ülkelerin başarısındaki en önemli etkenden bahsetmek istiyorum. Kooperatifleşme.
Hollanda’nın ana gücü Süs bitkileri, çiçek soğanı, sebze ve meyve Sektörlerinin kooperatifleşme oranı %90 a ulaşmış. Kalitesini kendi kendine kontrol edebilen mezat sistemi, kendi içinde kalitesizleri eliyor ve tüm dünyada güvenli ürünler ortaya çıkıyor. Türkiye’de kooperatifleşme oranı % 5 seviyesinde.
Örneğin İsviçre Migros 630 şubesi ile ülkesinin en büyük market zinciri ve 2 milyon üçyüzbin üyesi ile bir kooperatif aynı zamanda. İsviçre’nin nüfusunun üçte biri kadar bir birliktelik oluşturulmuş, büyük bir kooperatif kurulmuş. Ülkemizdeki Migros’un ve büyük süpermarketlerin de; bu gibi güzel birliktelik ve dayanışma haberlerini almak dileğimdir.
Ülkemizden güzel bir örnek; İzmir deki Tire Süt Kooperatifi. Türkiye’nin en kaliteli süt ve et hammaddesini ürettiler. Ulusal süt markaları Tire’ye yakın yerlere süt işleme tesislerini kurdu. Ardından üreticinin ürününü işleyip mamüle dönüştüren, kendi süt ve et işleme tesislerini kurup ihracata başladılar. Şimdileri uluslararası bir marka olma yolundalar. Et ve süt ürünleri, Tire Süt kooperatifi markasıyla dış ülkelerdeki raflarda yerini aldı.
Örneğin Kumluca ve Finike gibi sebze-meyve üretiminde lider ilçelerde tire’deki gibi bir kooperatif etrafında birleştirildiğinde küçük üreticiler ve yatırımcılar için cazibe merkezi haline gelecektir.
Tesislere giren sebzeler, meyveler yeni bir mamüle dönüşecek, katma değerli bir ürün olacaklardır. Nakliye maliyeti olmadan ürünler kaynağında paketlenip; reçel, turşu, konserve, dondurulmuş gıda, kurutulmuş gıda, meyve suyu, meyve-sebze püresi işleme, üretim tesisleri Kumluca ve Finike de kurulabilir. Bunu Kooperatif kendisi de yapabilir. Kooperatif yatırımcıları bölgeye çekerek ortak projeler de gerçekleştirebilir.
Hasat, yükleme, çuval/kasa taşınması, sevkiyat ve depolamada çok büyük miktarda sebze, meyve, gıda, maalesef çöpe atılmakta, milli servet heba olmaktadır. Bunun önüne geçmek için bu çöpe giden ürünler, atıklar için de kompost Gübre üretme tesisleri, hayvan yemi üretme tesisleri Finike ve Kumluca’da kurulabilir. Kooperatifler bu tesislerin kurulumunu ve herkese faydasının ulaşmasını kolaylaştırır.
Kooperatifte üründen mamüle dönüşen ürünler, tüm dünyaya ihraç edilebilir. Kumluca ve Finike adlarının, uluslararası markalaşması kooperatif birleşmesiyle sağlanabilir.
Kumluca ve Finikeli çiftçilerin üzerinde fotoğrafının olduğu, etiketli, markalı ürünlerle.
Buradaki önemli nokta tire’deki gibi birden fazla kooperatifin, köylerdeki kooperatiflerin, ilçede tek bir çatı altında güçlerini birleştirebilmesidir. Bu konuya önümüzdeki hafta devam edeceğim.
Barış AYDOĞDU
