Merhaba sevgili okuyucularım, çocuklarla ilgili yazılara devam etmek istiyorum. Bu hafta yalan söyleme davranışında bulunan çocuklar üzerine bir paylaşım yapmak istedim.
Kendinizi bir düşünün çocukken söylediğiniz yalanlarda ana etken neydi?
Yalan söyleyen bir çocuğa nasıl yaklaşılmalı haydi bir gözden geçirelim çocuklarımızı ve kendi davranışlarımızı olmaz mı?
Yalan söyleyen bir çocuğa;
Mükemmel anne baba olmayı bırakın ve çocuklarınızdan da mükemmel olmasını beklemeyin. Çocuklarınıza koşuksuz sevgi gösterdiğinizi, onları başkalarıyla kıyaslamadığınızı onlara hissettirin. Onlara verdiğiniz sevginin onların başarı ve başarısızlıkları ile ilgili olmadığını hissettirin. Böylelikle göreceksiniz ki çocuklar sizin gözünüze girmek takdir almak için söyledikleri yalanlardan vazgeçip açıkça sorunlarını sizle konuşabilecektir.
Çocuğunuz, yaptıklarını gizliyor ve siz ona sorduğunuzda yapmamış gibi davranıyorsa muhtemelen kendisini tehdit altında hissediyordur. Aşırı tutucu, baskıcı ve tehditkar olup esnek olmadığınız da çocuğunuzu yalana davet edersiniz. Bu davranışlardan vazgeçip daha anlayışlı ve yargısız tavır takındığınızda çocuğunuzun yalan söylemekten vazgeçtiğini gözlemleyebilirsiniz. Olumsuz davranışlar sergilendiğinde verilecek cezaları konuşmak yerine olumlu davranışlar sergilendiğinde ona neler kazandıracağından bahsedin. Örneğin; ‘‘Eve geç kalırsan seni babana şikayet ederim. Senin kulağını çekerim.’’ Demek yerine ‘‘ Eve vaktinde gelmen beni mutlu ediyor. Hem seninle eve geldiğinde sohbet edebiliriz ya da birlikte eğlenceli vakit geçirebiliriz ne dersin?’’ şeklinde konuşmak daha olumlu bir yöntemdir.
Birde bardak neden kırıldı, su neden döküldü, yemek masasına neden yemek döküldü gibi sorgulamalardan vazgeçin. Yemek döküldüyse birlikte toplayabilirsiniz, neden yaptın deyip onu suçlu hissettirmek yerine ona sorumluluk vererek onu iyi hissettirebilirsiniz.
Çocuğunuzun özgüven kazanmasını sağlayın. Çocuğunuzun yaşamda başarılı kendi sorumluluklarını alabilecek zihinsel gelişimini takdir edin. Kendisini ifade etmesine izin verin. Çocuğunuz kendine özgüven duyarsa itibar kazanma ve benzeri amaçlarla yalan söylemeye gerek duymaz.
Çocuğunuzu kendi yalanlarınıza ortak edip işte bu ikimizin sırrı gibi ifadelerle çocuğun yalanı normalleştirmesine izin vermeyin. Çocuk aileden birinin yalan söylediğini bilirse bazen yalan söylemenin gerektiği ile ilgili yanlış bir yargıya ulaşabilir.
Yalan söylediğini anladığınızda onu dinleyin sorgulamayın. Ona bu davranışının kendisini ve sizi nasıl hissettirdiği ile ilgili konuşun.
Çocuğunuz yalan söylediğinde öfkelenip bağırıp çığırıp dövmek ve diğer şiddet yanlısı her türlü davranış çocuğunuzun yalan söylemesini engellemez. Her türlü olumsuz davranış sonrası çocuğunuza uyguladığınız fiziksel ve sözlü şiddet onun hatalarını yalanla örtmeye çalışmasına neden olabilir. Çocuğunuzun hatalarını konuşun. Hepimiz hata yaparak yaşama adapte oluyoruz kendi çocukluğumuzu hatırlayalım lütfen…
Çocuğunuza güvenin, ‘‘sürekli yalan söylüyorsun’’ diyerek cezalandırdığınız söylemlerinizle çocuğunuza ona güvenmediğinizi her söylediğinizde bu söylemler çocuğunuza yapışıp nasılsa ailem bana güvenmiyor ki doğru söylesem de onlar bana inanmayacak öyleyse onlara göre davranış sergileyeyim diyebilir. Söylemlerinize dikkat edin ona güvendiğinizi ona hissettirin.
Mahremiyetine saygı duyun, çocuklarınıza soru sorarken onların mahremiyetine saygı gösterin. Örneğin; ‘‘ergen bir çocuğa neden duş alıp duruyorsun’’ sorusunu sormak çocuğu rahatsız edebilir. Duş almak temizlikle alakalıdır. Çocuğu yalan söylemeye mecbur bırakmayın. Yalanın büyüğü küçüğü olmaz. Alışkanlık haline gelme riski çok fazladır gelin çocukları daha çok dinleyelim daha çok onları anladığımızı hissettirelim ve onları koşulsuz sevelim…
Sevgiyle kalın…
Klinik Psikolog Gülsüm Bircan
