Merhaba sevgili okuyucularım bu hafta sizlerle 10 Kasım Mustafa Kemal Atatürk ün ölüm yıl dönümünde onun gibi özel birinin liderlik kişilik özellikleri ile ilgili bir yazı yazmak istedim. Şimdiye kadar onun için birçok özel makaleler kitaplar romanlar yazıldı ben de naçizane onun üzerinden liderlikle ilgili bir yazı paylaşmak istiyorum. Büyük öndere vefa ile…
Sizin düşüncenizde görselinizde Lider deyince nasıl biri şekilleniyor?
Lider deyince birçok insanın düşüncesinde Atatürk’ün akla gelmesi onun kişisel özelliğinin bunu yansıtmasıdır. Liderlik onun hayatının her döneminde ön plana çıkan bir özelliğidir. Atatürk, askeri ve siyasi birçok başarılara imza atmanın yanında, yapmış olduğu devrimlerle de dünyanın en saygın kişilikleri arasına girmiştir bu başarı tesadüflerin eseri değildir. Çanakkale Savaşı’nda, cephedeki en zor anların birinde Türk askerlerine hitaben söylediği: “Ben size savaşmayı değil, ölmeyi emrediyorum” sözü, askere büyük bir manevi güç vermiş ve diğer cephelerde elde edilen başarıların sonucunda, nihayet Kurtuluş Savaşı zaferle sonuçlanmıştır. Atatürk, her yönüyle Milli Mücadelenin lideri olmuş, elde ettiği bütün başarıları Türk milletine mal ederek, eşi görülmemiş bir liderlik anlayışına da sahip olduğunu göstermiştir. Atatürk’ün liderliğinde verdiği bağımsızlık mücadelesini kazanan Türk milleti, Cumhuriyetin ilanı ve sonrasında da onun devrimlerinin peşinden giderek, onun liderliğinde yükselmeye devam etmektedir.
Gelin Atatürk’ün liderlik kişisel özelliğini daha iyi anlamak için liderlik kavramını yakından inceleyelim.
Genel olarak liderlik; inancı, güveni, dinamizmi, cesareti, bilgi ve zekâyı ifade etmektedir.
Psikolojinin babası diye adlandırdığımız Freud’un liderlik tanımı ise, insan topluluklarının, kendilerine bir kimlik ve amaç duygusu sağlamak fikriyle gereksinim duydukları kişidir.
Lider özelliklerine bakıldığında; bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplama, onları etkileme, harekete geçirme, becerisine sahip, önsezgisi kuvvetli, sadakat, dürüstlük ve kararlılık, ekip çalışmasına yatkın, iletişim yeteneği üst seviyede, problem çözme ve sezgisel düşünme yeteneği, karizma ve ilham gibi birçok özellikleri kendinde bulunduran kişidir. İnsan topluluklarını harekete geçirme yeteneği olan kişi olarak söyleyebiliriz.
Lider: yenilikçi, orijinaldir, geliştiricidir, insanlar üzerine odaklanır, dürüst ve güvenilirdir, onun için neden ve niçin soruları önemlidir, öngörülüdür, özgündür yani kendisidir maske takmaz ve bu onun en özel ve etkileyici yanıdır. Mevcut duruma kafa tutacak kadar cesaretlidir.
Peki liderliğin özelikleri neleri kapsamaktadır?
• Liderlik, isteklilik, inanç, bağlılık, gönüllülük gibi durumları kapsayan bir süreçtir.
• Liderlik, politiktir. Çünkü yetki, güç, kontrol, paylaşım ve politika örgütlerin ve grupların yaşamlarının önemli noktalarıdır.
• Liderlik, kültüreldir. Liderliği anlamlı hale getiren kültürel çevredir. Kültürel çevreye yeni anlamlar katan da liderdir.
• Liderlik, kararlılık, risk alma, kendine güven, etik değerlere önem verme, iyi görünüşlü olabilme, vizyon sahibi olabilmektir
• Sınırsız bir merak, Sınırsız bir coşku, Erdem, Vizyon, Risk almaya yatkınlık, İnsanlara ve takım anlayışına dair bir inanç, Kısa vadeli kârdan daha ziyade uzun vadeli kâra yönelme amaçlamaktadır.
• Liderlik ekip çalışmasına önem vermektedir.
• Lider çalışanları için iş ve özel yaşamlarını dengede tutmaları önemlidir.
• Grup üyelerini iyi tanımalı ve güvenmelidir. Doğru ve hızlı karar almalıdır. Zamanı iyi kullanmalıdır. • Gerektiği zaman risk üstlenmeli, Demokratik olmalı, grup üyelerinin kararlara katılımını sağlamalıdır. İçinde bulunduğumuz dönemde değişim hızı ve belirsizlik geçmişe göre son derece artmıştır. Dolayısıyla, liderlik; değişimle başa çıkmanın temel unsuru olarak çok daha önemli hale gelmiştir.
Genellikle toplumların en bunalımlı dönemleri karizmatik liderlerin ortaya çıkması için elverişli koşulları sağlamaktadır. Toplumun siyasi, askeri bir lidere ihtiyaç duyduğu dönemlerde ortaya çıkıp içinde bulunulan durumlara radikal kararlar alarak çözümler üretme yeteneğine haiz kimselerdir karizmatik liderler. Toplumunun askeri, idari yönden ihtiyacı olan dönemde ortaya çıkmış sorumluluk bilinci ile hareket etmiş, aldığı radikal kararlarla yeni bir bayrak altında ve inkılâplar ışığında bir ülke kurmuş ve halkın desteğini arkasına alarak büyük savaşlar kazanmış bir lider olan Mustafa Kemal Atatürk, karizmatik lider kavramının en güzel örneğidir.
Liderlik büyük bir sınav dünya üzerinde lider olan kişilere bakıldığında büyük kitleleri etkilemiş insanlar olarak karşımıza çıkıyor. Dünya da liderler kolay çıkmıyor. Liderler dünyada, bizlere ve gelecek nesillere örnek olmaya devam edeceklerdir. Bu özel anlamlı anda bir liderin zor koşullardan kendisi olarak çıkmasının anlamını bilerek sonsuz bir şükran, aşk ve sevgiyle Atatürk’ü anıyorum…
Sevgiyle kalın…
Klinik Psikolog Gülsüm Bircan
